پیانو یکی از محبوب‌ترین و پرکاربردترین سازهای موسیقی است که از گذشته تا به امروز مورد استفاده قرار می‌گیرد. بررسی تاریخچه پیانو یکی از مهم‌ترین و جالب‌ترین موضوعات مرتبط با سازهای موسیقی است. این ساز برخلاف سایر سازهای کیبوردی، قدرت اجرای دینامیک را به نوازنده می‌دهد. شما می‌توانید با فشار دادن کلیدهای پیانو، سیم‌های فلزی درون ساز را به لرزش درآورد و صدا تولید کنید. نام پیانو از واژه ایتالیایی «piano» گرفته شده است که به معنای «نرم و آرام» است و قابلیت این ساز در تولید صداهای نرم و بلند را نشان می‌دهد.
مخترع پیانو چه کسی است؟
مخترع اصلی پیانو، یا به عبارت دقیق‌تر ساز پیانو، یکی از موضوعات مورد بحث است؛ اما بر اساس تاریخچه پیانو، فردی به نام بارتولومئو کریستوفری به‌عنوان مخترع پیانو شناخته می‌شود. کریستوفوری در قرن ۱۸میلادی در ایتالیا زندگی می‌کرد و به شغل تولید هارپسیکورد مشغول بود. طراحی کریستوفوری شامل مکانیزمی بود که به نوازنده اجازه می‌داد دینامیک و حجم صدا را در طول نواختن تغییر دهد.
این ساز به‌عنوان «gravicembalo col piano e forte» شناخته می‌شد که به معنای «هارپسیکورد با صدای کم و زیاد» است. با اینکه بارتولومئو کریستوفری به‌عنوان مخترع پیانو شناخته می‌شود؛ بسیاری از موسیقیدانان و تولیدکنندگان ساز در توسعه پیانو مشارکت داشتند.
آن‌ها تغییرات و بهبودهای گسترده‌ای را در طول زمان بر روی این ساز ایجاد کرده‌اند. تاریخچه پیانو نشان می‌دهد که این ساز در قرون گذشته به‌عنوان یکی از نمادهای شاهانه موسیقی محسوب می‌شد. امروزه بسیاری از افرادی که به این موسیقی علاقه دارند، کلاس پیانو را به‌صورت حرفه‌ای دنبال می‌کنند.
پیانوی ساخت کریستوفوری چگونه کار می‌کرد؟
پیانوی طراحی‌شده توسط بارتولومئو کریستوفوری با مکانیسم منحصربه‌فردی طراحی شده بود. در سال ۱۷۰۰ میلادی، کریستوفوری یک نسخه جدید از ساز هارپسیکورد را طراحی کرد. در این نسخه جدید هارپسیکورد از مکانیزم چکش برای تولید صدا استفاده می‌شد. در این ساز، چکش‌ها بر روی سیم‌های هارپسیکورد ضربه می‌زدند و این عمل باعث تولید صدایی دقیق‌تر و متفاوت می‌شد.
این پیشرفت فناورانه در مکانیزم نواختن ساز، قابلیت اجرای صداهایی با جزئیات بیشتر و کنترل دقیق‌تر را به نوازنده می‌داد. این نسخه جدید از هارپسیکورد، تحول زیادی در صدا و نحوه نواختن ساز پدید آورد و سرآغازی برای طراحی و ساخت سازهای کیبوردی پیانویی بود. تاریخچه پیانو نشان می‌دهد که در طول سالیان متمادی، پیانوهای مختلفی طراحی و ساخته و به مرور زمان بهتر شدند.
تغییرات و طراحی جدید پیانوی اولیه
پس از مدتی، کریستوفوری تغییراتی در طراحی پیانو اولیه ایجاد کرد. او طراحی چکش‌های ساز را بهبود داد. این چکش‌ها که با نام Escapement شناخته می‌شدند، از تکه چوبی ساخته شده بودند که در لبه آن‌ها از تکه‌های پر استفاده می‌شد.
کریستوفوری این چکش‌ها را به‌گونه‌ای طراحی کرد که در انتهای حرکت خود به شکل ابتدایی خود بازمی‌گشتند. این ویژگی به سیم‌های پیانو اجازه می‌داد که آزادانه‌تر بلرزند. در نسخه‌های قبلی، چکش پس از برخورد با سیم پیانو در همان موقعیت و روی سیم می‌ماند.
این تغییرات در طراحی پیانو باعث شد که نوازنده‌ها و موسیقیدانان بیشتری به نحوه عملکرد و صدای پیانو علاقه‌مند شوند. به‌همین دلیل، به‌تدریج استفاده از این ساز در مدارس موسیقی اروپا رایج شد. تاریخچه پیانو نشان می‌دهد که در دهه‌های ۱۷۰۰ و ۱۸۰۰ میلادی، تلاش‌های زیادی برای بهبود و بهینه‌سازی این ساز انجام شده است؛ اما هیچ‌کدام به اندازه ابداعات کریستوفری، به‌خصوص اختراع Escapement موفقیت‌آمیز نبودند.
تغییرات ایجاد شده در پیانو در عصر طلایی پیانو
در عصر طلایی پیانو که پس از جنگ جهانی اول آغاز شد، تغییرات متعددی در طراحی و ساخت پیانو صورت گرفت. در این دوره، اکثر نوازنده‌ها و تنظیم‌کنندگان معتقد بودند که پیانو به سازی کامل تبدیل شده و شرکت‌های بزرگ در سراسر جهان به ساخت و توسعه آن می‌پرداختند.
یکی از تغییرات مهم این دوره، بهبود مکانیک پیانو بود. سازندگان سعی کردند که سیستم کلاویه و چکش را به‌گونه‌ای بهبود دهند که نوازندگان بتوانند با سرعت و دقت بیشتری نت‌ها را بنوازند. این تغییرات منجر به ایجاد مکانیزم Double Escapement شد که توسط Sebastian Erard در سال ۱۸۲۱ به ابداع رسید. این مکانیزم به نوازنده امکان می‌دهد پیش از بازگشت کلاویه به مکان اولیه خود، دوباره چکش را روی سیم بزند. این امکان به نوازندگان اجازه می‌دهد نت‌ها را به شکل تکراری و با سرعت بالا بنوازند.
از سایر تغییرات پیانو در عصر طلایی چه می‌دانید؟
علاوه‌بر بهبود مکانیک، تلاش‌های دیگری نیز برای بهبود کیفیت صدای پیانو در عصر طلایی پیانو صورت گرفت. این تغییرات منجر به بهبود کیفیت و قدرت صدای پیانو شد و باعث شد تا پیانوهای عصر طلایی به‌عنوان سازهای با صدای فوق‌العاده شناخته شوند. تاریخچه پیانو حاکی از تلاش‌های زیادی است که برای بهبود صدا و کیفیت ساخت این ساز صورت گرفته است.
پس از جنگ جهانی اول، تلاش‌ها برای بهبود صدای پیانو ادامه یافت و طراحی این ساز دستخوش تغییرات متعددی شد. در این دوره، پیانو به یک ساز کامل تبدیل شده و بسیاری از نوازندگان و تنظیم‌کنندگان نیز به این باور رسیده بودند.
شرکت‌های بزرگ سراسر جهان به ساخت پیانو می‌پرداختند. با آغاز جنگ جهانی دوم، بسیاری از کارخانه‌های تولید پیانو مجبور شدند که فعالیت خود را متوقف کنند و به ساخت تجهیزات جنگی بپردازند. این موضوع تأثیر قابل‌توجهی بر پیشرفت پیانوها داشت.
تاریخچه پیانو در عصر جدید
امروزه شما می‌توانید انواع مختلف پیانو را بخرید. پیانوهای آکوستیک همچنان از طراحی و مکانیزم‌های اصلی استفاده می‌کنند و صدای بسیار زیبا و طبیعی دارند. با پیشرفت تکنولوژی، شرکت‌های زیادی به ساخت پیانوهای دیجیتال پرداخته‌اند. این سازهای دیجیتال، امکان دسترسی به صداهای مختلف پیانو را با هزینه کمتری فراهم کرده‌اند.
علاوه‌براین، در سال‌های اخیر شرکت‌های مختلف به ساخت میدی کنترلرها متمرکز شده‌اند و میدی کیبوردهای متنوعی تولید کرده‌اند. این امکان فراهم می‌شود که با استفاده از لپ‌تاپ، گوشی موبایل یا تبلت، به نوازندگی و تمرین پیانو بپردازید. در دهه‌های اخیر شرکت در کلاس پیانو به‌خصوص برای کودکان رایج شده است.
کلاس پیانو برای کودکان، یک فرصت عالی برای آشنایی با دنیای موسیقی و یادگیری مهارت‌های نوازندگی است. در کلاس‌های پیانوی مخصوص کودکان که در آموزشگاه‌های موسیقی برگزار می‌شود، از روش‌های مناسب و تدریس حرفه‌ای برای آموزش موسیقی به کودکان مورد استفاده قرار می‌گیرد.
شرکت در کلاس‌های موسیقی حرفه‌ای آموزشگاه‌های معتبر به کودکان کمک می‌کند که مهارت‌های موسیقیایی و توانایی‌های شناختی و هماهنگی خود را تقویت سازند. کلاس پیانو برای کودکان به آن‌ها فرصتی می‌دهد که خلاقیت خود را در بیان صداها و ملودی‌ها بازگو کنند و احساسات خود را از طریق نواختن پیانو به‌طور قابل توجهی نشان دهند.
سابقه استفاده از پیانو در ایران
پیانو یکی از سازهای محبوب و مهم در موسیقی کلاسیک است؛ اما تاریخچه پیانو در ایران کمی دیرتر از سایر کشورها آغاز شده است. در سال ۱۸۰۶ میلادی، ناپلئون بناپارت پیانوی سفیدی را به دربار فتحعلی شاه قاجار هدیه کرد؛ اما کسی با شیوه نواختن این ساز آشنایی نداشت.
35 سال بعد ناصرالدین شاه در سفری به پاریس، در یک نمایشگاه پیانو با این ساز آشنا شد و به یاد پیانوی دربار افتاد. ناصرالدین شاه چهار دستگاه پیانو سفارش داد؛ اما همچنان مشکل این بود که هیچ‌کس نمی‌دانست که چگونه پیانو بنوازد و این پیانوها فقط جنبه وسیله زینتی را داشتند.
در نهایت، محمدصادق سرورالملک که نوازنده سرشناس سنتور و کمانچه در دوران ناصرالدین شاه بود، نواختن پیانو را آغاز کرد. از او به‌عنوان نخستین نوازنده پیانو در ایران یاد می‌شود. او به دختران ناصرالدین شاه نیز آموزش پیانو می‌داد.
با آمدن لومر فرانسوی برای سرپرستی موسیقی نظام به ایران، راه ورود سازهای غربی از جمله پیانو به کشور هموار شد. این ساز در قرن بیستم نیز همچنان محبوبیت خود را حفظ کرده است. نوازندگی موسیقی پیانو در ایران در دوران قاجار و پس از آن گسترش یافت.
تاثیر نواختن موسیقی بر افزایش خلاقیت و توانایی ذهنی کودکان
موسیقی، به‌عنوان یک هنر برجسته، تاثیر چشمگیری بر خلاقیت و توانایی ذهنی کودکان دارد. کلاس پیانو برای کودکان، می‌تواند باعث ارتقا توانایی‌های شناختی آن‌ها شود. نواختن پیانو در کلاس، کودکان را به داشتن تمرکز و توجه به جزئیات تشویق می‌کند. نواختن یک ساز از جمله پیانو، درک مفاهیم موسیقی را بهبود می‌دهد و توانایی حافظه و هماهنگی دست و چشم را تقویت می‌سازد.
علاوه‌براین، نواختن پیانو موجب رشد خلاقیت موسیقیایی و تفکر خلاق کودکان می‌شود. کودکان با نواختن پیانو، درک عمیق‌تری از هنر موسیقی می‌یابند و توانایی‌های هنری خود در بیان احساسات و ایده‌های خود را تقویت می‌کنند. به‌طور خلاصه، نواختن موسیقی از جمله پیانو، یک راه بسیار مؤثر برای افزایش خلاقیت و توانایی ذهنی کودکان است.
رشد بازار پیانو در بازار ایران
بازار پیانو در ایران نیز رشد قابل توجهی داشته است. سازهای پیانو و کیبورد الکترونیکی، به‌راحتی در فروشگاه‌های آنلاین قابل دسترسی هستند و شما می‌توانید به‌راحتی انواع مختلفی از آن‌ها را خریداری کنید. برخی از مدارس موسیقی به تدریس پیانو می‌پردازند و نوازندگان ماهری را تربیت می‌کنند. پیانو به‌عنوان یکی از سازهای اصلی در موسیقی کلاسیک محبوبیت زیادی دارد. نوازندگان ایرانی با استفاده از پیانو، آثار موسیقی خلاقانه‌ای را اجرا و تنظیم می‌کنند و در اجراهای زنده و ضبط آثار موسیقی شرکت می‌کنند.
جمع‌بندی
پیانو یکی از قدیمی‌ترین و محبوب‌ترین سازهای جهان محسوب می‌شود که طرفداران زیادی دارد. تاریخچه پیانو نشان می‌دهد که این ساز در طی سال‌های اخیر، به یکی از سازهای محبوب و پر طرفدار تبدیل شده است. عده زیادی از افراد از جمله کودکان تمایل به فراگیری این ساز در آموزشگاه‌های موسیقی دارند. شرکت در کلاس‌های موسیقی به‌خصوص برای کودکان موجب رشد و شکوفایی خلاقیت و مهارت‌های عقلی آن‌ها می‌شود.
